maandag 25 februari 2008

Dostojevski, uit: De gebroeders Karamazov

Heilige tekst van Katja Tolstaja die een proefschrift schreef over de schrijver Dostojevski, en in het programma Het Vermoeden door Annemiek Schrijver werd geinterviewd.

Mens, voel je niet verheven boven de dieren: zij zijn zonder zonden, terwijl jij met al je grootheid de aarde door je verschijning laat rotten en een spoor van rotting achterlaat - helaas, bijna ieder van ons! Houd vooral van de kinderen, want ook zij zijn zonder zonden, gelijk de engelen, en zij leven voor onze vervoering, ter zuivering van onze harten en als een vingerwijzing aan ons. (…) Voor sommige gedachten blijf je verbijsterd stilstaan, vooral als je de zonde der mensen ziet, en je vraagt je af: moet ik met geweld nemen of met nederige liefde? Besluit altijd: ik neem met nederige liefde. Als je dit voor eens en voor altijd besluit, kun je de hele wereld aan. Nederigheid en liefde vormen een verschrikkelijke kracht, de sterkste van allemaal, die zijn gelijke niet kent. Zie elke dag en uur, iedere minuut op jezelf toe opdat je beeld onberispelijk is. (…) Broeders, de liefde is een leermeesteres, maar je moet haar voor je weten winnen, want ze laat zich moeilijk winnen duur kopen, dat kost veel werk en tijd, want je moet niet alleen een toevallig moment liefhebben, maar de hele tijd. Eenieder kan toevallig even liefhebben, ook een schurk. Mijn broer vroeg vergiffenis aan de vogeltjes: dat lijkt zinloos, maar het is juist, want alles is als een oceaan, alles stroomt en staat met elkaar in verbinding, wat je op de ene plaats aanraakt, dat weergalmt aan het andere einde van de wereld. Het is misschien waanzin om de vogeltjes vergiffenis te vragen, maar het zou voor de vogeltjes, en voor het kind, en voor elk dier in je nabijheid, beter zijn, als jij zelf beter was dan je nu bent, al is het maar één druppeltje beter. Alles is als een oceaan, zeg ik u. Dan zou je gaan bidden tot de vogeltjes, gedreven door een allesomvattende liefde (…) dat ze je verlossen van je zonde.

Uit: F.M. DOSTOJEVSKI , De broers Karamazow, vertaald door Arthur Langeveld, in de ‘Russische Bibliotheek’ (2005) IX2, 389.

Bekijk de uitzending Het Vermoeden, met Katja Tolstaja

dinsdag 19 februari 2008

EEN GEDICHT OM DE WERELD TE DOEN ONTWAKEN VAN MEESTER HAN SHAN

In deze wereld van eindeloze moeite en zorgen,
dient men geduldig en zachtmoedig te zijn.
Leef naar de omstandigheden, waar je ook bent,
en doe je plicht tot het eind van je leven.

Verloochen nooit je geweten,
en onthul niet de fouten van een ander.
Wees voorzichtig in de omgang en je hoeft later niets te berouwen.
wees geduldig in je werk, en elk probleem kun je oplossen.

Het koord van een sterke boog breekt altijd het eerste;
het lemmet van een scherp mes berokkent het snelst schade.
Laster brengt ongeluk, wreedheid veroorzaakt schande.
Het is niet nodig te redetwisten wie gelijk heeft,
noch over de vraag wie de beste is.
De wereld liet altijd veel te wensen over.
Hoe zou dit vergankelijke lichaam van jou eeuwig duren?

Een klein verlies is niet belangrijk;
een kleine concessie geeft je geen schade.
Nauwelijks zag je de groene wilger:
in de lentezon of je ziet gele chrysanten in de herfstwind.
Eer is de droom van één nacht;
rijkdom is gelijk aan de herfstvorst.

Niemand kun je je geboorte, ouderdom, ziekte en dood overdoen,
je moet zelf het zoete en het bittere van het leven smaken.
De mensen scheppen graag op over hun slimheid en hun listen,
maar de Hemel neemt zijn tijd voor de eind beslissing.

Vleierij, schelmerij, begeerte en toorn leiden tot een hel,
oprechtheid en eerlijkheid maken een paradijs.
Muskusherten sterven jong van wege hun kostbare muskus,
zijdewormen vergaan te vroeg van wege hun rijke zijde.

Neem een dosis geestelijke ontspanning om je maag te kalmeren.
Neem een zuivere, natuurlijke drank om je humeur te neutraliseren.
Met al je plannen kom je nergens in dit leven;
en niets hou je in handen als je sterft.

De smart van het scheiden en de vreugde der vereniging geschieden elke dag,
leven, dood, slagen en falen zijn alledaagse zaken
Tracht niemand te overtreffen,
want het leven is slechts een drama
Als het doek plotseling valt en alles is stil

Waar ga je dan heen?