Heilige tekst van Katja Tolstaja die een proefschrift schreef over de schrijver Dostojevski, en in het programma Het Vermoeden door Annemiek Schrijver werd geinterviewd.
Mens, voel je niet verheven boven de dieren: zij zijn zonder zonden, terwijl jij met al je grootheid de aarde door je verschijning laat rotten en een spoor van rotting achterlaat - helaas, bijna ieder van ons! Houd vooral van de kinderen, want ook zij zijn zonder zonden, gelijk de engelen, en zij leven voor onze vervoering, ter zuivering van onze harten en als een vingerwijzing aan ons. (…) Voor sommige gedachten blijf je verbijsterd stilstaan, vooral als je de zonde der mensen ziet, en je vraagt je af: moet ik met geweld nemen of met nederige liefde? Besluit altijd: ik neem met nederige liefde. Als je dit voor eens en voor altijd besluit, kun je de hele wereld aan. Nederigheid en liefde vormen een verschrikkelijke kracht, de sterkste van allemaal, die zijn gelijke niet kent. Zie elke dag en uur, iedere minuut op jezelf toe opdat je beeld onberispelijk is. (…) Broeders, de liefde is een leermeesteres, maar je moet haar voor je weten winnen, want ze laat zich moeilijk winnen duur kopen, dat kost veel werk en tijd, want je moet niet alleen een toevallig moment liefhebben, maar de hele tijd. Eenieder kan toevallig even liefhebben, ook een schurk. Mijn broer vroeg vergiffenis aan de vogeltjes: dat lijkt zinloos, maar het is juist, want alles is als een oceaan, alles stroomt en staat met elkaar in verbinding, wat je op de ene plaats aanraakt, dat weergalmt aan het andere einde van de wereld. Het is misschien waanzin om de vogeltjes vergiffenis te vragen, maar het zou voor de vogeltjes, en voor het kind, en voor elk dier in je nabijheid, beter zijn, als jij zelf beter was dan je nu bent, al is het maar één druppeltje beter. Alles is als een oceaan, zeg ik u. Dan zou je gaan bidden tot de vogeltjes, gedreven door een allesomvattende liefde (…) dat ze je verlossen van je zonde.
Uit: F.M. DOSTOJEVSKI , De broers Karamazow, vertaald door Arthur Langeveld, in de ‘Russische Bibliotheek’ (2005) IX2, 389.
Bekijk de uitzending Het Vermoeden, met Katja Tolstaja
